İspanya Veraset Savaşı Nedenleri

aklindaki.blogspot.com.tr

   Erkek çocuğu bulunmayan İspanya kralı Carlos ll'nin ölümü üstüne Fransa ile İspanya'yı bir Avrupa devletleri ittifakıyla karşı karşıya getiren savaş (1701-1714). Carlos II, ölümünden bir ay önce hazırladığı vasiyetnamesinde, topraklarının Louis XIV'ün torunu Anjou dükü Philippe'e, Philippe kabul etmezse de, Kutsal Roma-Germen imparatoru Leopold l'in ikinci oğlu Avusturya arşidükü Karl'a (sonradan Kari V unvanıyla Avusturya'da tahta çıktı) kalmasını vasiyet etmişti. Ne var ki, daha önce Louis XIV ve İngiltere kralı William III, Avrupa'daki dengenin korunması için, hasta olan Carlos ll'nin topraklarının aralarında paylaştırılması konusunda antlaşmalar (1698 ve 1700'de) imzalamışlardı.
   Louis XIV'ün bu antlaşmalara uymayarak, torunu adına mirası kabul etmesi ve Philippe'in Felipe V adıyla İspanya tahtına çıkması, Avrupa'da Fransa'ya karşı bir ittifak kurulmasına yol açtı. Fransa, İspanya ve Bavye-ra'ya karşı oluşturulan bu ittifaka, Avusturya, Alman prenslerinin çoğu, Birleşik Eyaletler ve Büyük Britanya (1703'ten sonra da Fransa'nın eski müttefikleri Portekiz ve Savoia) katıldılar. İttifak devletlerinin 1702'de Fransa'ya savaş ilan etmelerinden sonra, Fransız birjiklerine komuta eden Villars dükü, Almanya'nın güneybatı kesimindeki Friedlingen (1702) ve FHöchstadt( 1703) çarpışmalarını kazandıysa da, İngiltere'nin Cebelitarık'ı ele geçirmesinden sonra, İttifak kuvvetleri, Marlborough dükünün ve Avusturya birliklerine komuta eden Savoi-alı prens Eugene'in Blenheirm(1704) zaferini kazanmalarından sonra, İBavyera'yı istila ettiler. Fransa, Marlborough ıdükünün Ramillies'teki başarılı harekâtından (1706) sonra, başkomutanlığa getirilen Vendöme dükünün İngiliz ilerlemesini İtalya'da, Fransa sınırı yakınından durdurmasına karşın, Hollanda'nın İspanya'ya bağlı kesimini yitirdi.OudenaardeSavaşı'mnid 708) da yitirilmesi, Fransa'yı, kuzeyden gelecek bir saldırıya karşı savunmasız bıraktı. Bervvick dükünün İspanya'da İttifak kuvvetlerini Almanza'da durdurmasına (1707) karşın, birbirini izlemiş olan yenilgilerden, mali durumun gün geçtikçe bozulmasından ve ülkede patlak veren Camisardlar ayaklanmasından kaygılanan Louis XIV, mirastan vazgeçmeyi önerdi; ama, İngiliz-Hollan-dalı diplomatların, barış için Felipe V'in mutlaka İspan-ya'dan çıkması gerektiğinde ayak diremeleri üstüne, savaş sürdürüldü. Vendöme dükünün Villaviciosa zaferini kazanması (1710), Felipe V'in askerî güçle İspan-ya'dan çıkarılamayacağını ortaya koydu. Bu arada Leopold l'in ölümü ve arşidük Karl'ın (VI) imparatorluğa seçilmesi, İngiltere'de de yönetime Torrylerin yerine VVhig partisinin gelmesi, Kari VI dışındaki İttifak devletlerini, Fransa'yla barış imzalamaya yöneltti. 11 Nisan 1713'te imzalanan Utrecht barış antlaşmasından sonra, savaşı tek başına sürdürmüş olan Kari VI'nın kuvvetlerinin Villars komutasındaki Fransız birliklerine art arda yenilmeleri (Denain çarpışması, 24 Temmuz 1712; Freiburg im Breisgau'nın 31 Ekim 1713'te alınması; vb.), Kari Vl'yı da Fransa'yla Rastatt Barışı'nı (6 Mart 1714) imzalamak zorunda bıraktı ve Avusturya Veraset Savaşı sona erdi. Antlaşmalar gereğince, Felipe V İspanya ve sömürgelerinin hükümdarı olarak kalırken, Fransa 1700'deki sınırlarını korudu ve İspanya ile Fransa tahtlarının ayrılmasını kabul etti. İngiltere Cebelitarık, Minorca, Hudson körfezi, Nova Scotia ve Saint Kitt adasını elde ederek, dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu ve başlıca ticaret ve deniz gücü haline gelirken, İspanya'nın Amerika'daki sömürgeleriyle köle ticareti ayrıcalığını da kazandı. Avusturya, İspanyol Hollandası, Napoli, Milano ve Sardinya'yı elde etti. Sa-voia'ya Sicilya verildi. Avrupa'da kurulan bu yeni güç dengesi, Avusturya Veraset Savaşları'na (1740-1748) kadar sürdü.