Nedim Kimdir? Edebi Kişiliği Eserleri Nelerdir?

aklindaki.blogspot.com

Türk şairi (İstanbul 1681'e d.-ay.y. 1730). Kadı Mehmet Efendi'nin oğlu olan, iyi bir öğrenim gördüğü ve bir sınavı kazanarak müderris olduğu sanılan Nedim (asıl adı Ahmet'tir), sadrazam Şehit Ali Paşa ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından korundu. İbrahim Paşa'nın sadrazam oluşundan (1718) sonra yıldızı iyice parlayıp, paşanın özel kütüphanesinin memurluğuna atanarak, ramazan aylarında padişah huzurunda yapılan tefsir derslerine katıldı. Şiirleriyle Ahmet III'ün beğenisini kazanıp, Ayni'nin tarihini çevirecek kurula alındı (1725). Aynı yıl Mahmutpaşa mahkemesi naipliğine atanıp, Molla Kırımi (1727), saiefendi (1728), Nişancıpaşa, Sekbanıalibey (1727) medreselerinde müderrislikte bulundu. Müstakimzate Sadettin'in (öl.1787) Mecellet ün-Nisab'ında belirtildiğine göre, Patrona Halil ayaklanması sırasında kaçmaya çalışırken Beşiktaş'taki evinin damından düşerek öldü.
   Divan şiirini yenileyen bir yol açıcı sayılan Nedim'de yeni olan, dünyaya, nesnelere bakış açısı, duygu ve düşüncelerini doğrudan, apaçık, söyleyiş zorlamalarına gitmeden dile getirmiş olmasıdır. Lale Devri İstanbul'unu  yansıtan şiirlerinde dış dünyadan aldıklarını duyduğu, gözlediği gibi verir; duyuş izlenimle birleşerek resimleşir, elle tutulur bir görünürlük kazanır. Özellikle gazellerinde soluk alınan, sevişilen, zevk ve eğlenceyle geçen bir dünya çizilir. Klasik şiirin sevgiliyi yaşanan dünyadan koparan, soyutlayan kalıpları yeniden yorumlanıp, ölü sevgili canlı bir varlığa dönüştürülür. Şarkı biçimini yeniden canlandırması, bu türün en iyi örneklerini vermesi, yaşama sevincini ta içinde duyan, hor görülen geçici dünya zevklerini tatmayı amaç alan bir yaradılışın doğal sonucudur. Kasidelerinde de klasik anlayıştan uzaklaşmıştır. Uyakları kullanışının, dizeyi kuruşunun, söyleyişteki bükülüşlerin ve akıcılığın yanı sıra, İstanbul Türkçesi'ni halkın dilini ve bu dilin sözlük hazinesini çok iyi kullanmış olması açısından da önemlidir. Divan'ında rastlanan heceyle yazılmış türkü, tek örnek de olsa, aruz dışında bazı denemelere giriştiğini gösterir. Şeyh galip'ten başlayarak, Namık Kemal, Faruk Nafiz ve Yahya Kemal'e kadar uzanan bir şairler zincirini etkilemiştir.
   Yapıtları: Divan (Nedim-i Kadim'in Divan'ınla birlikte, Halil Nihat Boztepe tarafından, 1922; Abdülbaki Gölpınarlı tarafından, 1951), Şehit Ali Paşa'ya İstida (Arapça,Farsça bir mülemma, K. Edip Kürkçüoğlu tarafından, 1953), Nigarname (İzzet Ali Paşa'nın Tezkire'sine şaka yollu yanıt).